İTÜ Tez Hazırlama Rehberi

İlk olarak söylemek istediğim şu ki, size hazırlamak zor, çok uğraştırıcı gibi yorumlarda bulunan olduysa bunları fazla büyütmemelisiniz.

Bu yazıyı da biraz uzun, detaylı görüp okumak istemeyebilirsiniz ama tezinizin konusunu araştırırken bir sürü makale araştırmakla karşılaştırırsanız çok da uzun ve karmaşık olmadığını kabul edersiniz. Buradan yararlanmak size kalmış, bu anlatımdan elde edeceğim bir fayda yok, sadece karşılaşılan sorunları anlatmak ve sorun yaşamamanız için yazıyorum bu uzun yazıyı.

O zaman başlayalım.

İTÜ'de (ve diğer üniversitelerde de) yüksek lisans ve doktora için, kurallara göre hazırlanmış kılavuz ve şablonlar bulunuyor. Bu şablonları kullanarak ve yazmaya başlamadan önce kılavuzu da genel olarak bir kez gözden geçirerek rahat bir şekilde, fazla sıkıntı yaşamadan tezinizi bitirebilirsiniz.

Her ne kadar dikkat etseniz de ufak, çok önemli olmayan hatalar olabiliyor fakat baştan şablon/kılavuz eşliğinde bu işe başlarsanız, bu ufak hataları çok basit şekilde düzeltirsiniz.

Teslim sürecine geçtiğinizde tez kontrolü ve düzeltmesi sizin için en sorunlu yer olacaktır, tezi yazmaya düzgün başlarsanız, teslim süreci de basit bir şekilde sona erecektir.

Tez Hazırlama

İlk aşamada tabi ki şablonları ve kılavuzları üniversitenin ilgili bölümünden (Enstitülerin internet sayfaları vb.) indirmelisiniz. Bunlara ek olarak konunuzla ilgili benzer bir tezi de üniversitenin tez veritabanından örnek olması amacıyla indirin, benzer bir tez yoksa bölümünüzle ilgili bir tez seçin.

İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilirleri Enstitüsü için bu bağlantıları kullanabilirsiniz. (Bağlantılar değişmiş olabilir, eğer öyleyse doğrudan enstitü sayfasına giderek arama yapabilirsiniz.)

Yüksek lisansın "Belgeler" sayfası için tıklayın.
Doktoranın "Belgeler" sayfası için tıklayın.

İndirmeleri yaparken hazırlayacağınız tezin diline göre uygun şablon ve kılavuzları indirin, genel olarak benzer olsa da İngilizce ve Türkçe tezler arasında dil dışında da farklılıklar olabiliyor.

Bunları hallettikten sonra yaşayabileceğiniz sorunlardan biri de indirdiğiniz Word dosyasının sizdeki Office sürümüyle olan uyumluluğu, bu konuda da sonradan sorun yaşayabilirsiniz, bunu önlemek için üniversiteden indirdiğiniz dosyaları uyumluluk modunda açıp farklı kaydedin, ileride oluşabilecek bir sorunu daha karşılaşmadan önlemiş olursunuz.

Gelelim yazım kısmına, dediğim gibi, şablonu kendinize göre düzenleyerek gitmelisiniz. Sizi sonradan uğraştırması en muhtemel bölüm sayfa numaralandırmaları, içindekiler tabloları (içindekiler, tablolar dizini ve şekiller dizini) ve başlıklar ve onların numaralandırmaları.

Sayfa numaraları şablondan yaptığınız için büyük olasılıkla sorun olmayacak. İçindekiler tabloları da başlıklar ve numaralandırmalarını düzgün yaptığınız taktirde sorun çıkarması pek mümkün değil. Şimdi siz böyle konuşmak kolay diyebilirsiniz ama her şey başlıkların (ya da tablo ve şekillerin açıklamalarının) düzgün olmasına bağlı.

Bir başlık yazdığınızda onun stilini şablonda tanımlanmış olan stillerden, başlığın seviyesine göre seçmelisiniz. İTÜ için örenk vermek gerekirse birinci seviye başlık için yani "1. INTRODUCTION" başlığını elde etmek için "INTRODUCTION" yazıp yazıyı seçtikten sonra stillerden "BAŞLIK1" stilini seçmelisiniz, aşağıda resimlerle de gösterdiğim gibi.



Stillerin olduğu tam listeyi görmek için Word'de resimdeki yere tıklayın.


Başlık hangi yazı olacaksa onu seçip soldaki uygun başlık seviyesini seçin, örneğimiz için BAŞLIK1'i seçiyoruz.


İkinci seviye başlık için de BAŞLIK2'yi seçiyoruz.

Bu şekilde devam ediyoruz, bu hazır şablonun stillerini kullanarak hem içindekiler tablosunu otomatik ve ekstra bir müdahaleye gerek duymadan düzenlemiş/oluşturmuş oluyoruz, hem de 3. resimde gördüğünüz gibi başlıkların seviyesine göre özel tanımlanmış alt ve üst boşlukları da ayarlamakla uğraşmadan ayarlamış oluyoruz.

Başlıkları stillere bağlamadan elle yazmanız demek, içindekiler tablosunu elle oluşturmak zorunda kalmanız demek. Üstelik alt ve üst boşlukları da uygun bir şekilde ayarlamak için her başlıkta zaman harcamanız ve hatta bazılarında bu boşlukları/hizaları ayarlayamamanız muhtemel.

İçindekiler tablosunu elle hazırladığınızda göreceğiniz en büyük sorun da listenin hizalaması, içeriğinin düz olmayışı olacaktır. Örneğin elle yazıldığında içindekiler tablosunda sayfa numaralarının hepsinin aynı hizada olması imkansız gibi bir şey ve bu tez kontrolünde önünüze çıkacak büyük bir sorum, dediğim gibi elle bunu düzeltmeniz imkansız gibi bir şey.



El değmeden hazırlanmış, tamamen hizalı ve başlık seviyelerine göre otomatik düzenlenmiş bir içindekiler tablosu.

Genel düzen ile ilgili temel kurallardan biri de 1. derece başlıkların, yani ana konuların tek sayılı sayfalarda olması gerektiği, bunun kontrolünü içindekiler sayfasından yapıp yanlış olanları da bir önceki sayfasına boş sayfa ekleyerek düzeltebilirsiniz. Yukarıdaki son resim de buna bir örnek, bütün 1. derece başlıklar tek sayılı sayfalarda. Bu, tez basımında mutlaka uyulması gereken bir kural, sebebi ise bu konu başlıklarının bastığınız tezin her zaman sağ sayfada başlamasının gereğinden.

Başlıklar ilgili diğer ufak bir temel kural da başlık seviyesine göre kelimelerin baş harflerinin büyük mü küçük mü olacağı. İTÜ için 3. ve sonraki seviye başlıklarda sadece ilk kelimenin baş harfi büyük, diğer kelimelerin ilk harfi küçük olmalıdır. Yine yukarıdaki çindekiler tablosu örneğine bakarak nasıl olması gerektiğine bakabilirsiniz.

Başlıkları stilleri kullanarak yazdığımız için alt ve üst boşluklara ek boşluklar koymamalıyız, stillerdeki tanımlı boşluklar en uygun ve olması gereken boşluklardır, az veya çok olmasına sebep olacak bir müdahale yapılmamalı.

Konu boşluklardan açılmışken, tablolar ve şekillerden dolayı bazı sayfaların sonunda fazla boşluk oluşabiliyor. Bu boşlukları da tablo ya da şekillerin boyutunu değiştirerek düzeltmeniz gerekiyor.



Burada alt sayfadaki şekilden dolayı sayfanın sonunda fazla boşluk oluşmuş.

Bunu boşluğun hemen altındaki şekli küçülterek ya da daha önceki sayfalardaki şekillerin ya da tabloların boyutunu arttırarak ya da azaltarak düzeltebilirsiniz. Bu aşamada düzeltmeyi yapmak sadece bunları ayarlayarak mümkün oluyor.

Genel olarak sorunların büyük kısmı bu anlattıklarım. Bunun dışında özel bir sorun da çıkabilir ama büyük sorun oluşturacak bir lşey olmayacaktır.

Yaşadığınız farklı bir sorun varsa İletişim sayfasındaki e-posta adresinden bana ulaşabilirsiniz.